Onderstroom

De invloed van een scheiding op een kind

Johan Bordewijk is van oorsprong natuurkundige en werkzaam in de IT als projectmanager. Daarnaast is hij schrijver en Onderstroom is alweer zijn derde roman.

De hoofdpersoon in Onderstroom is Jonathan, een jongen in het laatste jaar van de basisschool. Na de vakantie zal hij naar de middelbare school gaan. Hij is enig kind en thuis ervaart hij een gebrek aan aandacht. Wel zijn zijn ouders erop gericht Jonathan zelfstandigheid bij te brengen. Zijn moeder werkt veel en is met regelmaat enige dagen weg. Zijn vader is journalist. Hij kan zijn werk zo indelen dat hij dan vaak thuis is. Als beide ouders niet thuis zijn, past Jolanda op, een vriendin van zijn moeder.

Op een dag vertrekt zijn moeder voor een paar dagen naar Parijs en Jolanda komt oppassen. Maar dan speelt de aantrekkingskracht tussen zijn vader en Jolanda een grote rol en na verloop van tijd loopt het huwelijk op de klippen. Jonathan was van de affaire op de hoogte en voelde zich erg ongemakkelijk bij deze wetenschap. Zijn moeder vertrekt uit huis en vader en zoon zijn op elkaar aangewezen. Dat verloopt met ups en downs totdat vader meedeelt dat Jolanda bij hen komt wonen. Dat is iets wat Jonathan echt niet kan begrijpen en hij besluit van huis weg te lopen. Bovendien is hij boos op zijn moeder, omdat ze hem in de steek heeft gelaten.

Dan begint een groot avontuur waarin hij op zoek gaat naar zichzelf, vreemde personen tegenkomt bij wie hij zich uitermate op zijn gemak voelt en hij ervaart zijn eerste verliefdheid. Omdat er thuis al zoveel aandacht was voor zelfstandigheid, is het wonderbaarlijk te lezen hoe Jonathan zich redt in een vreemde omgeving en totaal andere omstandigheden. Uiteindelijk komt hij dichter bij zichzelf en weet hij de juiste keuze te maken voor zijn toekomst.

Onderstroom is een roman over een jongen die net zijn puberteit ingaat. Natuurlijk vindt hij het moeilijk zijn balans te vinden, maar door de onbegrijpelijke en onaanvaardbare situatie thuis raakt hij nog meer uit zijn evenwicht. In versneld tempo lijkt hij, gedwongen door de omstandigheden, volwassen te worden. De personen die hij ontmoet, confronteren hem met zijn gevoel en laten hem zien dat hij belangrijk genoeg is om aandacht te krijgen. Zo is daar David, een vreemde man die zich bezighoudt met seks en godsdienst en de indruk maakt een zwerver te zijn. Verder raakt hij verliefd op Veerle, een meisje dat hem een paar nachten onderdak verschaft.

De roman weet je mee te slepen in de gevoeligheid, maar vooral de pijn die Jonathan ervaart door het gemis van zijn ouders. Je krijgt. een treffend inkijkje in zijn belevingswereld en weet de lezer constant te boeien. Omdat het taalgebruik echt afgestemd is op een jongen van een jaar of 11, is het verhaal aannemelijk en geloofwaardig. Jonathan redt zichzelf wonderbaarlijk en dat zorgt ervoor dat je bewondering voelt voor een jongen die in staat is, te overleven in bizarre omstandigheden.

De schrijfstijl is vlot, zonder opsmuk, maar volledig vanuit de belevingswereld van een kind. In korte hoofdstukken wordt het verhaal verteld. Hoewel er buiten de hoofdstukken geen verdere verdeling gegeven wordt, bestaat het boek duidelijk uit drie delen: de situatie thuis, de ‘vlucht’ van Jonathan en zijn terugkeer met keuzes voor de toekomst. Het eerste en het laatste gedeelte maakten op mij de meeste indruk, hoewel het tussenstuk wel degelijk noodzakelijk was om de ontwikkeling van Jonathan te begrijpen.

De titel is prima passend bij het boek en wordt met onderstaand citaat verklaard.
“Hij moest ineens denken aan een ander woord dat hij op internet vond: onderstroom. Een waterstroom onder de oppervlakte, maar figuurlijk het verloop van iemands diepere gevoelens.”-Johan Bordewijk.