Waar ben je thuis?

Kwetsbare kinderen vroeger en nu

Aaltje van Zweden schreef eerder het boek Om wie je bent, waarin ze vertelt over Benjamin, die gediagnosticeerd is met autisme met een verstandelijke beperking. Ook haar moeilijke jeugd met een aan alcohol verslaafde vader speelt daarin een grote rol. In Waar ben je thuis? komen deze onderwerpen weer ter sprake, maar hierin speelt ook een ander thema een grote rol.

Als Aaltje van Zweden in hun tijdelijke huis op een morgen naar buiten kijkt, komt er zomaar vanuit het niets de vraag in haar op wat er met je gebeurt als je in gevaar bent en niemand wat doet om je te helpen. Bij nader onderzoek blijkt dat in dit huis in WO II joden hebben gewoond, die opgepakt en weggevoerd zijn. Haar zoektocht start en al gauw spitst die zich toe op de kwetsbare (joodse) kinderen waarvoor geen plaats was in de toenmalige maatschappij. Het ideaal om een ras te kweken dat sterk en superieur zou zijn (eugenetica), was in strijd met het bestaansrecht van kwetsbare kinderen die zorg nodig hadden.

Het Amsterdamsche Bosch in Apeldoorn was in de Tweede Wereldoorlog een opvangplaats voor deze kinderen. Een grote deportatie maakte in 1943 een eind aan dit centrum. Het bleek alleen bijna onmogelijk om namen en gebeurtenissen uit die tijd te achterhalen. Met grote vasthoudendheid blijft de auteur naar mogelijkheden zoeken om informatie uit die tijd te verkrijgen. Als ze bijna de moed opgeeft, komt uit onverwachte hoek een indringend verhaal dat heel goed de impact van die periode weergeeft.

Tegelijkertijd blijft Van Zweden de overeenkomsten zien die er zijn tussen de tijd in WO II en de hedendaagse tijd waarin soms ook een schrijnend gevoel van niet begrepen worden en uitsluiting van kwetsbare kinderen voelbaar is. Hoewel Benjamin inmiddels al meer dan 30 jaar oud is, blijft hij aandacht en bemoeienis nodig hebben. Moedig gaat de auteur telkens opnieuw de strijd aan om bestaansrecht te eisen voor deze groep kwetsbare mensen. Tegelijkertijd wordt ze weer opnieuw geconfronteerd met haar traumatische verleden, haar onzekerheid en de constante twijfel aan zichzelf.

Waar ben je thuis? beschrijft een persoonlijke zoektocht gecombineerd met de zoektocht naar de zorg om kwetsbare kinderen in WO II en nu. Op indringende wijze beschrijft ze haar worsteling, het haast onmogelijke boven tafel krijgen van gegevens uit de oorlog. Heel duidelijk legt ze de link tussen heden en verleden bloot, waarin ze zeker niet bagatelliseert dat de periode van vroeger veel schrijnender, ingrijpender en indringender is.

Waar ben je thuis? heeft een toegankelijke en prettige schrijfstijl. De zoektocht naar het verleden en de gebeurtenissen in het heden wisselen elkaar telkens af. Ook komen we meer te weten over haar plannen met het Papageno huis, de opvangplaats voor alle kinderen met autisme, waar ze een op hen afgestemd aangenaam leven kunnen leiden. Ze blijft vindingrijk als het om nieuwe ideeën gaat. Tegenslagen gaat ze moedig te lijf, ondanks de teleurstellingen die telkens om de hoek komen kijken. Een extra belemmering vormt de pandemie met de beperkende maatregelen en de nodige lockdowns, hoewel ze ook heel duidelijk aangeeft welke voordelen deze periode met zich meebracht.

‘Het leven is geen sprookje, maar samen kunnen we er vaak wel iets moois van maken.’– Aaltje van Zweden

Waar ben je thuis? is een aanrader voor diegenen die willen weten wat er met kwetsbare en vergeten kinderen gebeurde in WO II, maar tevens welke wegen te bewandelen zijn in deze tijd om de zorg voor deze kinderen aan te pakken, te vergroten en optimaal te laten zijn.