Tranen in bed om Oekraïne

Persoonlijk verslag van de eerste 50 dagen van de oorlog in Oekraïne

Rox van der Helm voelt een sterke verbintenis met Oekraïne. Samen met haar partner Theo bracht ze een half jaar voordat de oorlog uitbrak, een week vakantie door in dat land. Ze bezochten de hoofdstad Kyiv (Oekraïense spelling), brachten een dag door in Chornobyl om de gevolgen van de kernramp met eigen ogen te aanschouwen onder leiding van een privé-gids en ze waren beiden onder de indruk van het land. De mensen die er wonen, zijn vriendelijk en gastvrij, het land leeft en nodigt uit om er vaker heen te gaan. Dit laatste wordt echter zeer bemoeilijkt door de oorlog die in februari 2022 uitbreekt.

Om zelf de traumatische gebeurtenissen van zich af te schrijven begint ze dit dagboek, Tranen in bed om Oekraïne, dat de eerste 50 dagen van de oorlog beschrijft. Het is een persoonlijk verslag van deze gruweltijd, die ze niet als expert verwoordt, maar als betrokkene bij een volk dat ze liefheeft en dat nu ongewild ondergedompeld wordt in een oorlog die uiteindelijk alleen maar verliezers kent. De verdiensten aan het boek, e-book en luisterboek zijn bestemd voor een van de vluchtelingen uit het boek.

Rox van der Helm schrijft op een vlotte en toegankelijke manier. Per dag geeft ze meerdere gebeurtenissen aan, soms zelfs gelinkt aan een bepaalde tijd of dagdeel. Hoewel ze ergens tijdens die 50 dagen een hersenschudding oploopt, gaat ze toch door met het optekenen van de oorlogsperikelen. Het is wel te merken dat niet alles helemaal accuraat wordt weergegeven (31 maart ontbreekt en op 4 april schrijft ze: ‘Het is 3 april’), maar haar betrokkenheid en oprechte verontwaardiging over zoveel onrecht weet ze feilloos neer te zetten.

Hoewel ze zich tijdens het schrijven ook afvraagt, of de verhalen wel helemaal correct zijn (‘alles wordt geframed’), gaat ze onvermoeibaar door met het leggen van contacten met de gids die hen Chernobyl liet zien, met zomaar een vrouw, van wie het verhaal haar intrigeerde, een Russische studente die bij haar vader had gewoond etc. Haar ongeduld als er niet snel gereageerd wordt (is deze persoon nog wel in leven of wil hij of zij nog wel contact onderhouden), is opvallend. Ze is zo gedreven om te helpen, te ondersteunen, een hart onder de riem te steken, dat haar hele leven hierom draait.

Ofschoon ze normaal gesproken geen negatieve reacties wil laten horen via social media, kan ze het nu niet laten in Tranen in bed om Oekraïne om soms haar ongezouten mening te geven. Als journalist heeft ze geleerd dat nieuws objectief moet zijn, maar in dit persoonlijke dagboek laat ze duidelijk zien aan welke kant ze staat en daar spendeert ze de nodige verwensingen aan. Haar streven om te helpen en wat te betekenen voor deze oorlogsslachtoffers is gedreven en zeer prijzenswaardig. Zelf geeft ze in het volgende citaat treffend aan, hoe ze zich voelt in deze bizarre tijd , waarin mensen slachtoffer worden van oorlogsgeweld en hoe machteloosheid bezit neemt van diegenen die aan de rand staan en slechts kunnen toekijken.

‘In bed ontsnappen tranen als verborgen soldaten. Ik laat ze toe, maar weet niet hoe me voor te moeten bereiden op een nieuwe fase in deze oorlog.’- Rox van der Helm