De reizen van Ólafur Egilsson

Recensie De reizen van Ólafur Egilsson door Pierre Peeters:
Een 17e -eeuwse dominee ontvoerd door moslimpiraten, of het reisverslag van de laatste kans!

In dit boek wordt beschreven hoe in de zomer van 1627 Barbarijse zeerovers uit Noord-Afrika de zuidkust van IJsland kwamen plunderen. Tijdens hun rooftocht namen de piraten 400 mensen gevangen, waaronder het gezin van de Lutherse dominee Ólafur Egilsson. Zij werden bijna allemaal in Algiers verkocht als slaaf, de dominee uitgezonderd. Hij kreeg van de zeerovers een vrijbrief en moest terug naar Denemarken waartoe IJsland behoorde. Hij moest bij de overheid aankloppen en losgeld vragen om zijn familie en de andere gevangenen vrij te kopen. Op zijn terugreis via o.a. Marseille, Vlieland en Kopenhagen observeerde de dominee erg goed de bevolking en beschreef hun levensgewoontes, hun eetgewoontes, hun kleding, hun godsdienstbeleving, hun…

Dit prachtige boek De reizen van Ólafur Egilsson verscheen ter gelegenheid van het 12,5 jarig bestaan en de honderdste uitgave van Uitgeverij de Brouwerij.

Het verhaal werd opgetekend in 1628 en een eerste keer gepubliceerd in 1741. In IJsland werd het in 1969 uitgegeven om pas in 2008 in het Engels te worden vertaald. In 2016 verscheen er een wetenschappelijke uitgave. Het was wachten tot 2019 voor er eindelijk een Nederlandse editie op de markt kwam.

Het boek is ingedeeld in zeven delen:
Een voorwoord met duiding.

De proloog en de epiloog van Karl Smári Hreinsson en Adam Nichols – de oorspronkelijke vertalers naar het Engels – waarbij ze het verhaal aanvulden en detailleerden en waarin o.a. beschreven wordt hoe de kapers op Heimaey tekeergingen.

Een verslag van een lokale notabele en overlevende van de zeeroversaanval Kláus Eyjólfsson.
Een hoofdstuk van de vertalers over wie Ólafur Egilsson eigenlijk was.
Het beklijvende reisverslag van Ólafur Egilsson.
Het nawoord van de uitgever hoe deze jubileumuitgave tot stand kwam.

Het is een fantastisch mooi reisverslag geworden, waar zeker van gezegd moet worden dat de dominee oog had voor detail en een erg goede observator was. Tevens had hij een redelijk goed geheugen, want op de heen- en terugreis had hij er niet aan gedacht zijn bevindingen/ervaringen neer te schrijven. Hij deed dit pas toen zijn vriend en lutherse bisschop Oddar Einarsson hem dit bij terugkomst in IJsland vroeg. Door het late uitschrijven van zijn belevenissen, slopen er wel wat foutjes in de schrijfsels, waardoor heel wat voetnoten het verslag verhelderen, verduidelijken en/of verbeteren.

Over zijn doortocht door Nederland beschrijft hij heel terecht: ‘de vele windmolens die voor de waterhuishouding zorgen, de stevige gebouwen in de steden, de humane en welwillende zeelieden en de Nederlandse vrouwen die nergens zo mooi en aantrekkelijk zijn.’ Er is sindsdien weinig veranderd, toch!

Dat de dominee diep gelovig was, staat buiten kijf. Ondanks het onrecht dat hem, zijn familie en lotgenoten werd aangedaan, bleef hij zijn geloof meer dan trouw en legde zijn lot meer dan eens in Gods handen. Niet verwonderlijk dus dat hij onder elk hoofdstuk een Bijbelse slotregel schreef.

Tijdens het lezen word je je ervan bewust dat het om een echt reisverslag gaat en dat het barslechte omstandigheden waren waarin de dominee leefde, reisde en bleef volhouden om zijn doel/opdracht te volbrengen. Hiervoor kun je niets anders dan veel bewondering en respect hebben!

Dit unieke, interessante, beklijvende, spannende en ongelooflijk mooie boek over de Noord-Afrikaanse slavenhandel, de Barbarijse piraten is prachtig uitgegeven in een hardcoverversie in handig formaat met leeslint, een erg aantrekkelijke cover en eenvoudig versierde binnenschutbladen met een weerkerend 17e -eeuws schip. Binnenin werden recent getekende kaarten gebruikt waarop de reisroutes mooi te volgen zijn, naast mooie historische etsen/prenten/gravures over mensen en steden.

Ik heb uitermate genoten van dit jubileumboek, dat heel vlot wegleest en mij nooit verveelde: integendeel!. Het boek, het verhaal an sich verraste en pakte mij volledig in, ook omdat het handelde over een – IJslandse – tijdsperiode waar ik helemaal niet vertrouwd mee ben, en voor het uitermate leerzame en historische karakter.

Ik wil de uitgeverij voor dit aparte boek complimenteren en kan mijn waardering enkel onderschrijven met vijf sterren.