Papieren paradijs

Recensie Papieren paradijs door Hannie van Grol:
Intrigerend waargebeurd verhaal

Marlies Medema kwam tijdens haar reis naar Suriname de geschiedenis van Anna Pannekoek tegen. Dit intrigeerde haar zo, dat ze er verder onderzoek naar ging doen. Het verhaal liet haar niet meer los en na een gedegen studie hiernaar besloot ze om hierover een roman te schrijven, die op waarheid berustte. Hier en daar geeft ze haar eigen draai aan het verhaal, omdat details soms ontbraken. Het is een boek geworden dat intrigeert, boeit en je gevangen houdt van het begin tot het einde.

Anna Pannekoek is, voor het grootste deel tegen haar zin, getrouwd met Arend van den Brandhof, een nogal eigenzinnige, bepalende dominee. In 1840 hoort ze dat hij van plan is te emigreren naar Suriname, omdat de leefomstandigheden in Nederland minimaal zijn en hij voor zichzelf en zijn gezin en veel boeren een beter bestaan wenst op te bouwen. Anna is het er absoluut niet mee eens, maar ondanks haar protesten wordt het plan doorgezet. Het was in die tijd immers gebruikelijk je man te volgen. Het duurt nog vijf jaar voor het idee werkelijkheid wordt, omdat allerlei strubbelingen de plannen dwarsbomen .

In Suriname blijkt het beloofde paradijs niet te bestaan, vandaar de treffende titel Papieren paradijs. Ze komen terecht in een onherbergzame jungle waar een gevaarlijke epidemie uitbreekt die velen het leven kost. Hoewel Arend volzat met goede bedoelingen om boeren op een eerlijke manier de kost te laten verdienen, kon hij zijn beloftes niet waarmaken. Het leven in Suriname werd een hel.

Papieren paradijs bestaat uit vijf delen. In de eerste helft van het boek wordt de periode voor het vertrek naar Suriname beschreven evenals Anna’s leven voordat ze getrouwd was en hoe het mogelijk was dat Anna toch trouwde met deze dominee, ondanks haar grote jeugdliefde. Hoewel Anna een zwakke gezondheid had, kregen ze samen acht kinderen. Ook overleefde ze de zware overtocht naar Suriname ternauwernood. Tijdens de epidemie en de vele sterfgevallen bleef ze, ondanks haar longproblemen, betrokken bij de mensen die met hen meegereisd waren.

Wat een prachtige intrigerende roman is de geschiedenis van Anna Pannekoek geworden! Marlies Medema is in staat het historische verhaal leven in te blazen door haar manier van schrijven. Ze weet de lezer te raken met haar woorden, haar beschrijvingen van de personen en hun emoties. Dit niet zo bekende stukje geschiedenis gaat voor je leven en geen moment heb je het gevoel een saai stukje historie voorgeschoteld te krijgen. Anna Pannekoek wordt neergezet als een sympathieke, menselijke en betrokken vrouw, echt een verdienste van de auteur om zo’n levensecht verhaal rond deze vrouw te realiseren!

Achter in het boek staan nog enkele foto’s afgedrukt en ook de stamboom van grootouders, ouders, broers en zussen en kinderen van Anna is opgenomen. De lijst met geraadpleegde literatuur en aanverwante websites en archieven geeft blijk van de gedegen studie van de auteur. Het boek leest heel vlot, je voelt vanaf het begin mee met deze bijzondere vrouw die zo goed weet wat ze wil, maar door de tijd waarin ze leeft, gedwongen wordt andere keuzes te maken. Het verhaal kruipt onder je huid en laat je niet meer los. Marlies Medema heeft met dit debuut een meesterwerk neergezet en hopelijk laat ze nog veel van zich horen.
Vector