Code Danzig

Recensie Code Danzig door Pierre Peeters:
‘Dieser verdammte holländische Militärattaché war der schlauste von allen.’

Majoor Bert Sas studeerde beginjaren 1930 aan de Kriegsacademie in Berlijn. Als militair-attaché werd hij als Duitslandkenner in 1937 uitgezonden naar het Nederlands gezantschap te Berlijn, maar omdat hij te kritisch was, werd hij snel naar Nederland teruggeroepen. In april 1939 werd hij opnieuw uitgezonden als militair-attaché.

Tijdens zijn opleiding had Sas Duitse vrienden overgehouden en dat kwam de Nederlandse regering heel erg goed van pas. Hans Oster, voormalig docent aan de Kriegsacademie en doorgegroeid tot een hoge officier bij de Abwehr, werd zijn informant. Hans Oster had een afkeer van Hitlers ideeën en wilde niets liever dan deze man van het toneel zien verdwijnen. Om deze reden zal hij Sas blijvend informeren over de plannen van Nazi-Duitsland om Nederland binnen te vallen.

Wanneer majoor Sas ter gelegenheid van Hitlers verjaardag een defilé bijwoont, staat hij met open mond te kijken naar de nieuwste Duitse wapens: parachutisten en tanks. Hij verneemt dat duizenden mannen als parachutist in opleiding zijn. Sas beseft onmiddellijk het gevaar van dit ‘Duitse Paard van Troje’, rapporteert dit aan het thuisfront, waar het angstaanjagend stil blijft. Men gelooft Sas niet, minimaliseert de info en staat nooit stil bij de komende dreiging.
Sas zal 19 keer een waarschuwing aan Nederland geven dat de invasie zal plaatsvinden. De 20e waarschuwing was de juiste: code Danzig werd op 9 mei 1940 gegeven, waarop Duitsland neutraal Nederland binnenviel.

Erik Swaving Dijkstra scoort met zijn debuut.
Dit boek is een uniek historisch document waarin de auteur fictie en non-fictie ideaal vermengt. Hij baseerde zijn boek op de geschriften van de parlementaire enquêtecommissie die de rol van de Nederlandse regering tijdens WOII onderzocht en deelde het boek op in twee grote stukken: Ontkenning en Aanval.

In Ontkenning wordt in elf subdelen weergegeven hoe de Nederlandse regering stelselmatig de waarschuwingen van majoor Sas naast zich neerlegde. In Aanval volgt in negen delen de uiteindelijke ontknoping.

In het boek schetst de auteur een mooi tijdsbeeld en viel het mij op dat in diplomatieke kringen een militair-attaché geduld werd, maar niet als echt ‘belangrijk’ werd aangezien. Net daarom is het frappant te lezen dat de Nederlandse regering met de toegezonden info geen rekening hield. De auteur legt mijns inziens terecht de vinger op de wonde, want was dit nu uit onkunde, onmacht, tweestrijd, jaloezie…? Of speelden nog andere redenen en belangen?

Naast informatie-inwinning zijn vertrouwen, competentie en politiek gekrakeel onderwerpen in dit boek.
De hoofdpersonages Sas en Oster en de randfiguren werden voldoende diep uitgediept. Nooit had ik het gevoel dat er een teveel aan personages was en allen spelen ze hun specifieke rol in het boek.

De auteur heeft een fijne, vlotte en beschrijvende schrijfstijl. Hij weet vaart te zetten in zijn boek door o.a. gebruik te maken van goede dialogen, plaatsbeschrijvingen en gebruikte/toegepaste handelingen te beschrijven. De spanningsopbouw is goed gedoseerd en leidt uiteindelijk naar een voorspelbare plot. Van begin tot eind wist de schrijver mij te boeien.

Heel interessant vond ik het korte nawoord, waarin de auteur verwijst naar schriftelijke bronnen over zijn onderwerp en verder ingaat op de levensloop van de twee hoofdpersonen Sas en Oster. Dit debuut kan ik iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis en specifiek WOII, sterk aanraden.

Voor het unieke historische uitgangspunt, voor de mooie schrijfstijl, voor het spannende relaas waardeer ik dit debuut heel erg graag met 4,5 sterren.