Het geroofde kookboek van mijn grootmoeder

Recensie Het geroofde kookboek van mijn grootmoeder door Pierre Peeters:
Hoe de nazi’s de bestseller van mijn grootmoeder stalen

Alice Urbach stamt uit de vooraanstaande Oostenrijkse joodse textielfamilie Mayer en wist al heel snel haar eigen boontjes te doppen. Onder het waakzame oog van de huiskokkin leerde zij thuis koken en na de dood van haar echtgenoot begon zij een eigen kookschool. In Wenen maakte ze snel furore en kwamen dames en meisjes uit bekende families bij haar kookles volgen en begon zij ook met het geven van lezingen. Gezien de grote populariteit van haar kooklessen besliste ze haar recepten uit te geven en in 1935 gaf ze haar bekendste kookboek ‘So kocht man in Wien’ uit. Dit kookboek werd een standaardwerk dat in de meeste Weense huisgezinnen in de keuken stond.

Toen Oostenrijk in 1938 bij Duitsland werd ingelijfd, verloren de Joden al snel hun baan, eigendommen en eigenwaarde. Alice weet ternauwernood naar Engeland te vluchten en emigreerde daarna naar de Verenigde Staten, waar ze opnieuw naam maakte met kookworkshops.

In 1949 bezocht ze haar geboortestad Wenen en in de etalage van een boekenwinkel zag ze haar bekendste kookboek uitgestald. Groot was haar verbazing dat Rudolf Rösch als auteur op de omslag werd vermeld en niet haar naam gedrukt stond. Van plagiaat gesproken!

Historica Karina Urbach gaf aan dat het onder historici not done is om te publiceren over de eigen familiegeschiedenis wegens het te betrokken zijn. Desondanks beschreef zij als kleindochter terecht in haar boek Het geroofde kookboek de levensgeschiedenis van haar grootmoeder Alice Urbach en deels ook haar familiegeschiedenis. Dit boek moest gewoon geschreven worden.

Dankzij teruggevonden familiebrieven, waarvan verschillende als citaat of foto in het boek zijn opgenomen en heel verrassend en pakkend om lezen zijn, kon Karina Urbach heel realistisch het leven in Wenen voor en na de Anschluss beschrijven, waardoor ik als lezer de veranderingen als het ware zelf onderging.

Dat de nazi’s boekverbrandingen hielden, was mij bekend, maar ik nam met open mond kennis van het feit dat de nazi’s boeken die nog iets te betekenen hadden ‘ariseerden’ en de naam van de Joodse auteurs vervingen, waardoor het uitgeven van deze publicaties blijvend lucratief was voor de uitgeverijen.

In het boek zijn verschillende familiefoto’s opgenomen die een mooi beeld van dit joodse gezin geven en heel goed in dit werk passen. Boven elk hoofdstuk zijn foto’s uit het originele kookboek weergegeven die enkel de handen van Alice Urbach laten zien tijdens de bereiding van een gerecht. Ik vind het een gemis dat geen enkel recept uit het meesterlijke kookboek van Alice werd opgenomen.

Ondanks haar academische achtergrond wist de auteur een verrassend, onderbouwd en vlot leesbaar boek te schrijven. Het meeslepende boek boeide mij van begin tot einde. Karina Urbach schreef Het geroofde kookboek met heel veel gevoel, inlevingsvermogen en vooral met heel veel respect voor haar grootmoeder Alice. Dat de auteur een diepgaand onderzoek voerde, staat buiten kijf en blijkt uit de vele noten evenals uit de geraadpleegde archief-, bronnen- en literatuurlijsten.

Dit meeslepende en bijzondere boek over een onbekend historisch onderwerp kan ik aan iedereen aanbevelen en waardeer ik graag met vier (4) sterren.