Het meisje met de blauwe ster

Hoe lang kan een mens volhouden?

Pam Jenoff is een Amerikaanse schrijfster die heel veel kennis heeft van de Poolse joden in Krakau tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar boeken zijn geïnspireerd op deze kennis. Er zitten dus fictieve elementen in, maar de belevenissen van de hoofdpersonen zijn op waarheid gestoeld.

Het meisje met de blauwe ster begint met een proloog die zich afspeelt in 2016. Daarna schakelen we meteen over naar het Krakau in 1942. De joden daar krijgen het steeds zwaarder. Er worden hun steeds meer beperkingen opgelegd. Als ze zelfs hun leven in het getto niet meer zeker zijn, vluchten ze tijdens een razzia het riool in met behulp van Pawel. Daar moeten ze zich schuilhouden tot het veilig is weer naar boven te komen. Dat gaat langer duren dan ze voorzien hadden. Door Pawel worden ze, als het mogelijk is, van voedsel voorzien.

De twee families die daar terecht zijn gekomen, leiden een afschuwelijk leven, smerig, koud, nat en veel te weinig eten. De allesoverheersende stank van het riool wordt onderdeel van hun leven. Het meisje Sadie van het ene gezin is op dat moment 18 jaar oud. Samen met haar hoogzwangere moeder probeert ze wanhopig te overleven. Tijdens een van haar ‘wandelingen’ door het riool ontmoet ze bij een rooster in de weg Ella. Heel voorzichtig ontstaat er een onwaarschijnlijke vriendschap tussen de twee vrouwen.

Een grotere tegenstelling tussen Sadie en Ella is niet denkbaar. Ella komt uit een rijke familie. Ze woont bij haar stiefmoeder die collaboreert met de Duitsers. Daardoor leidt Ella een luizenleventje, hoewel de band met haar stiefmoeder slecht is. Maar de keerzijde van de medaille is dat haar vriendinnen haar in de steek hebben gelaten door de activiteiten van haar moeder en haar verloofde Krys is vertrokken naar het front. Ze probeert Sadie zo goed mogelijk te ondersteunen en te helpen. Hoe verder we lezen in Het meisje met de blauwe ster, hoe gevaarlijker hun vriendschap wordt, maar Ella is niet van plan Sadie in de steek te laten.

Pam Jenoff weet in Het meisje met de blauwe ster de sfeer perfect te beschrijven. Vanaf het begin houdt het verhaal je aandacht gevangen, je krijgt een inkijkje in het onmogelijke mensonterende bestaan van de joden die in het riool trachtten te overleven. Dit boek laat je meeleven met het zware lot dat de joden overkwam in WO II. Op invoelende wijze wordt je dat duidelijk gemaakt. Het is nu in deze tijd niet te begrijpen hoeveel overlevingskracht de joden gehad moeten hebben om hierdoorheen te komen.

Het meisje met de blauwe ster is geschreven vanuit het wisselende perspectief tussen Sadie en Ella. De andere personen worden vanuit hun ogen gezien. De schrijfstijl van Pam Jenoff is prettig en toegankelijk, je blijft doorlezen omdat je geraakt wordt door het hartverscheurende en intrigerende verhaal. De epiloog gaat verder waar de proloog stopte, in 2016. Het einde is verrassend en biedt toch nog een sprankje hoop. Dit boek is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in de holocaust en nog meer daarover wil lezen dan in de bekende literatuur al beschreven is.