Miep Oranje

Zoektocht naar de koerierster des doods

Na het bekijken van de actualiteitenrubriek Brandpunt waar o.a. voormalige verzetslieden en amateurspeurders aan het woord kwamen en zij een heel slecht en eenzijdig beeld van Miep Oranje schetsten, besloot historicus Richard Hoving de zaak nader te gaan onderzoeken en te bestuderen. Een opgenomen QR-code laat toe deze uitzending te bekijken.

In zijn boek ‘Miep Oranje- Zoektocht naar de koerierster des doods’ zegt de ondertitel al heel veel. Deze bijnaam kreeg Miep, omdat men beweert dat zij meer dan tweehonderd mensen op haar geweten heeft, maar volgens de auteur lijkt dit sterk overdreven gezien de korte tijdspanne waarin Miep werkzaam was als Vertrauens-Frau voor de SD.

Hoving start zijn boek met een terugblik op het leven van Miep Oranje en haar familie in en om Soest. Hij schetst daarin uitgebreid een beeld over het gezin waarin ze opgroeide en geeft tig andere interessante weetjes mee.

Uit het opzoekwerk komt naar voor dat Miep door haar vriendin Miep Quelle in contact kwam met het verzet en zich vervolgens ook actief en met verve inzette. Wanneer Miep meer en meer betrokken raakt bij gevaarlijke activiteiten, wordt ze tijdens een rit naar de onderduikplaats ‘Het Duikje’, in Lage Vuursche gelegen, staande gehouden met illegale krantjes en een kopie van een belastende vrachtbrief voor pakken papier in haar bezit. Miep wordt opgesloten in de gevangenis van Utrecht waar ze door SD-er Oelschlägel verhoord wordt, wat ertoe leidt dat Miep eerst als passieve informante en nadien als actieve verraadster voor de Duitsers gaat werken.

Ik stelde vast dat Miep slechts bij mondjesmaat cruciale informatie prijsgaf, net alsof zij het verzet de kans bood om bezwarende documenten te laten verdwijnen en te verplaatsen naar voor haar ongekende (onderduik)-adressen. Wanneer de bevrijding in 1944 nadert, vlucht ze als verpleegster naar Duitsland en sedertdien ontbreekt elk spoor van haar.

Ik apprecieer dat Richard Hoving voor dit boek een degelijke research heeft gepleegd: ten bewijze een interessante en uitgebreide bronnen- en literatuurlijst die in het boek werd opgenomen. Hoving neemt geen standpunt in, maar stelt wel dat Miep Oranje na haar arrestatie de keuze had om niet te verraden. Persoonlijk denk ik dat ze eieren voor haar geld koos en haar opgepakte familie wilde beschermen. Ik begrijp haar keuze, maar praat die ook niet goed wegens het leed dat andere families hierdoor ondergingen…maar in oorlog is het leven en overleven.

Op 6 mei 2023 zal (zou) Miep 100 jaar oud zijn. De vraagt blijft: ‘Is Miep Oranje nog in leven en waar verblijft ze dan?’ Richard Hoving kon hier geen duidelijkheid over verschaffen, maar constateerde wel dat er heel wat giswerk, fake-news en broodje aap-verhalen over haar circuleren.

Ik vond toch een lichtpunt in dit donkere verhaal, Hoving kon de doden die Miep worden aangerekend, terugbrengen tot ‘slechts’ vijfentwintig verzetslieden.

Waarschijnlijk zullen bepaalde mensen zich afvragen of Miep Oranje dit boek verdient? Wat mij betreft ja, want uit alles blijkt dat Miep Oranje een gewoon meisje was die in het verzet rolde en daar een hoge tol voor betaalde. Maar men vergeet dat zij vóór haar verraad veel mensen heeft gered, hielp met onderduiken en dat ze na haar arrestatie probeerde het verzet te redden door laattijdig informatie te delen.

Richard Hoving heeft een prettige, goed leesbare en niet-belerende schrijfstijl. Het boek verveelde mij nooit en bleef boeien tot de laatste bladzijde. Enkele archieffoto’s geven een heel goed beeld van de toenmalige leefomstandigheden en van ‘Het Duikje’.

Miep Oranje is wat mij betreft een aangrijpende roman die een belangrijke periode en gebeurtenis uit de geschiedenis op een indrukwekkende manier tot leven brengt en een aanrader is voor iedereen begaan met ons oorlogsverleden.

Om zijn accurate historische details en de manier waarop de karakters en Miep Oranje in het bijzonder tot leven komen, waardeer ik dit boek graag vijf sterren.