Oostwaarts

Recensie Oostwaarts door Pierre Peeters:

De elfjarige Heindert woont met zijn moeder Suze in Oud-Alblas en wordt op school door zowel klasgenoten als leraren gepest en vernederd. Alleen weet hij niet zo goed waarom hem dit overkomt. Heindert en zijn moeder moeten heel dikwijls verhuizen, waardoor vriendschappen sluiten op school of daarbuiten ook niet echt de moeite lonen. Heindert kent zijn vader niet en heeft geen enkel benul waarom hij steeds maar moet verkassen. Wanneer zijn moeder op een zomeravond hem opnieuw opdraagt om in allerijl te pakken en samen op een fiets weg te rijden, beseft hij dat het ditmaal goed fout zit. Op hun tocht oostwaarts – richting Duitsland – leert Heindert zijn grootouders kennen en komt hij te weten dat hij de zoon is van een Duitse soldaat en zijn moeder een zogenaamd ‘moffenmeisje’ is.
En dan? Hij heeft daar toch geen enkele schuld aan!

Met haar debuutroman Oostwaarts heeft Jolanda Ivonne Clément zich wat mij betreft tussen het kruim van topauteurs genesteld. Aanleiding van deze roman is het oorlogsverleden van haar oma, die als kind van een NSB-er nooit over haar oorlogsjaren wou praten, laat staan de familie ermee wou confronteren.

Heel apart, vernieuwend maar een erg goede insteek is dat het verhaal wordt verteld door een opgroeiende puber, die zelf met heel wat vragen zit. De auteur weet heel goed de last die op de schouders van Heindert weegt en de ‘foute keuze’ van Suze tijdens de oorlog neer te schrijven.

De schrijfstijl van Jolande Ivonne Clément is heel fris, vlot en beschrijvend. Zij heeft een mooi taalgebruik en sleurde mij onmiddellijk mee in het verhaal. De naoorlogse vijandige sfeer, de barre leefomstandigheden, het leven an sich weet zij heel goed over te brengen. Het boek leest als een film: ik zag alle gebeurtenissen zich life voor mij afspelen.

De personages zijn allemaal goed neergezet en voldoende uitgediept. Nooit had ik het gevoel dat er overbodige feiten en weetjes opdoken. Ondanks het feit dat dit een historische roman is, heeft de auteur een goede spanningsboog opgebouwd die uitmondt in een toch wel pakkend einde.

Het boek raakte mij, verveelde mij nooit en zette mij ook aan het denken: ‘Waarom maakt iemand op een bepaald ogenblik een ‘foute’ keuze? Wie bepaalt wat een foute keuze is? Waarom blijft een gebeurtenis blijvend wegen op de volgende generaties en drijft ze families uit elkaar?’
Hierop heb ik tot op vandaag nergens een eensluidend antwoord gevonden, gekregen of gelezen. Wel viel het mij op dat mensen zich lieten leiden door ideeën en opgezweept werden door kortzichtigheid van derden… en in onze 21e eeuw lijkt dit spijtig genoeg nog steeds zo te zijn.

Dit moeilijk weg te leggen indringende boek met een aparte benadering over schuld en onschuld waardeer ik graag met vier (4) sterren.