Waar ik me voor schaam

Over zwijgen en het doorgeven van schuld

Sheila Sitalsing (1968) is journalist, schrijver en econoom. Ze schrijft al jaren columns en kreeg daarvoor de Heldringprijs voor beste columnist van Nederland. Ook schreef ze de boeken Mark (biografie over Mark Rutte) en Dagboek van een krankzinnig jaar (over het jaar 2020).

Waar ik me voor schaam is een persoonlijk en eerlijk verhaal van Sheila Sitalsing, die na het overlijden van haar moeder ontdekt dat er een verborgen verleden is, waarover haar moeder altijd gezwegen heeft. Dit geheim beschrijft ze in dit boek, maar vooral belicht ze de uitwerking die dit gehad heeft op haar en haar familie. Het is haar zoektocht naar antwoorden én naar de betekenis van intergenerationele schaamte, hoe het verzwegen verleden zijn stempel drukte op nakomelingen.

De archieven van collaborateurs uit de Tweede Wereldoorlog zijn opgeslagen in de ‘bruine dozen’ die op aanvraag in te zien waren bij het Nationaal Archief in Den Haag. In 2025 zijn ze openbaar gemaakt en toegankelijk geworden voor iedereen. Het heeft 80 jaar geduurd voor dit gerealiseerd werd.

Waar ik me voor schaam is een literair non-fictie verslag van een persoonlijke zoektocht naar de gevolgen voor de nakomelingen uit families die in de oorlog een binding hadden met de NSB en hoe dit verband verzwegen werd, omdat de schaamte heel diep zat. Maar zoals Sitalsing omschrijft: Wie zich schaamt, geeft de minachter gelijk.

De auteur laat zien hoe persoonlijke schaamte verweven is met collectieve schaamte, hoe die van generatie op generatie wordt doorgegeven. Ze verbindt haar persoonlijke verhaal met ontboezemingen van anderen en dat maakt het een boek dat voor iedereen aanbevelenswaardig is. Ze doet dat in een toegankelijke stijl, waarin objectiviteit en persoonlijke emoties hand in hand gaan. Door het in een breder perspectief te plaatsen wordt dit een historisch onderzoek dat velen zal raken en begrip zal oproepen van diegenen die niet met een dergelijk verleden in aanraking zijn geweest.

Waar ik me voor schaam is een aanrader voor iedereen die meer wil begrijpen van gevoelens van schaamte en schuld die niet persoonlijk beleefd zijn, maar door familiaire banden nog steeds actueel zijn. Het is een gelaagd verslag van een persoonlijke zoektocht, dat getuigt van maatschappelijke diepgang.