Suikerland

Jaren geleden las ik als kind De Negerhut van oom Tom. Dit boek, Suikerland, deed me er sterk aan denken, maar de boeken zijn toch ook weer erg verschillend.

Suikerland vertelt over het leven in slavernij en hoe vreselijk dat was.
We volgen Esi die samen met haar broertje Yaa en hun slaaf Lano in Afrika door twee mannen worden ontvoerd en naar een slavenschip gebracht.

Esi komt terecht op een suikerplantage aan de andere kant van de oceaan. Daar moet ze een hele kleine kamer delen met Jantje, zoon van een witte opzichter en een zwarte vrouw. Alhoewel Jantje eerst niets van Esi wil weten en zich superieur voelt omdat hij de zoon is van een witte vader, ontstaat er geleidelijk een goede band tussen hen en zal blijken dat ze elkaar nodig hebben en kunnen helpen.

Apart aan dit boek is dat Esi en Yaa eerst in Afrika zelf een slaaf hadden, dit kwam ik nog niet eerder tegen in een jeugdboek. Dan komt Esi plots zelf als slaaf in een ander land terecht en beseft ze voor het eerst hoe onheus ze haar slaaf Lano behandelde. Dit is een aparte en originele insteek en belicht een onbekend aspect van Afrika, namelijk de Afrikaanse slavernij.

Ook lezen we hoe vreselijk het leven op de suikerplantage was voor de slaven en hoe hard de witte mensen hun slaven behandelden. Mishandeling, vernedering, te weinig eten, … best wel bittere onderwerpen voor kinderen maar zeker belangrijk dat ze leren dat zulke praktijken jammer genoeg bestaan hebben. De auteur beschrijft vooral de gemoedstoestand en de gedachten van de kinderen in het verhaal en ze vertelt de fysieke mishandelingen en ontberingen niet te specifiek.

Opmerkelijk is ook het verhaal van Jantje. Ondanks het feit dat hij een witte vader heeft, wordt hij toch als “neger” beschouwd (in het voorwoord duidt de auteur duidelijk dat ze woorden als ‘neger’ toch gebruikt omdat ze gekozen heeft voor de taal uit die tijd). Als zijn vader teruggaat naar Amsterdam, wil hij zijn zoon niet meenemen en wordt Jantje net als alle andere slaven behandeld.

Henna Goudzand Nahar is een Surinaamse schrijfster, ze schrijft ook onder het pseudoniem Amber Nahar en schrijft zowel voor kinderen als volwassenen. Ze werkte als docente Nederlands in Paramarino voor ze in 1989 naar Nederland trok. In 2022 won ze een Bronzen Griffel voor haar boek ‘Op de rug van Bigi Kayman’.

De illustraties in Suikerland zijn van Renate Siepel en maken het boek ook heel speciaal. Vaak staan er tussen twee hoofdstukken verschillende pagina’s met paginagrote afbeeldingen en een klein stuk tekst, een beetje in stripvorm, die dan grote delen van het verhaal vertellen. De afbeeldingen vertellen dan vooral de gruwelijke gebeurtenissen.

Suikerland is een boek dat elk kind (en enkele volwassene) zou moeten lezen, want dit zijn verhalen die nooit vergeten mogen worden.