De appeloorlog

Lars Elling (1966) is een bekende Noorse kunstschilder. Hij heeft in deze debuutroman de verhalen en beelden die hij altijd in zijn schilderijen uitdrukt, in woorden willen vangen. Het resultaat is een verhaal als een schilderij, zo beeldend geschreven als misschien alleen een schilder kan.

De appeloorlog speelt zich af halverwege de jaren ‘80 van de twintigste eeuw, maar via de verhalen van Filips grootvader gaan we ook zeventig jaar in de tijd terug, naar het Noorwegen aan de drempel van de Eerste Wereldoorlog.

Het huis waar Filip met zijn ouders en grootvader Arnstein woont, is de helft van een oorspronkelijk grote woning. In de andere helft woont Arnsteins broer Truls met zijn vrouw. Maar de broers spreken al tientallen jaren niet meer met elkaar.

In het midden van de tuin staat de appelboom. Door de geplaatste schutting vallen de appels maar aan één kant op de grond en dat is reden voor een zwijgend gevoerde, maar felle strijd.

Filip moet van zijn vader zoveel mogelijk tijd doorbrengen met zijn opa, die al jaren weigert met zijn familie te praten. Maar de oude man is bereid om voor zijn kleinzoon zijn verleden een keer open te gooien. Hij vertelt over de zomers van 1913 en 1914, toen hij in opdracht van zijn strenge, veeleisende en onvoorspelbare vader samen met zijn broertje maandenlang in de bossen rond Oslo moest zien te overleven. Ook hoort Filip alles over de dag in de zomer van 1914 waarop zich een ramp voltrok.

Voor Filips ogen verschijnt een wonderlijke wereld, vol bizarre verhalen over kolenbranders en houtvlotters, ganzenslachters, forellenvissers en paddenstoelenplukkers. En daar is hij met zijn grote fantasie toch al gevoelig voor.

De jongen heeft artistieke ambities en hij leeft in zijn innerlijke wereld, hij slaat alles wat hij ziet op in zijn hoofd om het later allemaal uit te kunnen tekenen. Het lijkt alsof Filip wel heel dicht bij Elling zelf staat.

De appeloorlog begint met een bijna poëtische proloog. Het verhaal start daarna warrig en deze warrigheid overheerst. Maar zodra de verhaallijn en personages wat helderder voor ogen staan, krijgt de prachtige poëtische, beeldende schrijfstijl weer alle ruimte. Elling vereenzelvigt zich met de natuur en al haar mystiek en magie, maar hij beschrijft ook akelige wreedheden. De bijzonder hechte band tussen de twee broers, het dramatische verloop van die dag in 1914 waarin magische natuurwezens zich mengen met harde realiteit, het speelt zich allemaal levendig af voor de ogen. Elling laat het voelen.