De betekenis van woorden

Bij uitgeverij Wereldbibliotheek verschijnen er een drietal boekjes onder de naam Het Nederlands van nu, geschreven door neerlandicus Hedde Zeijlstra. In elk deel neemt hij een bijzonder aspect van het moderne Nederlands onder de loep. Dit eerste deel behandelt de betekenis van woorden en dat is dan ook gelijk de titel. Hierna volgen respectievelijk boekjes over de vorm en over de klank van onze taal. Zeijlstra geldt wereldwijd als een expert op de relatie tussen grammatica en zinsbetekenis.

De betekenis van woorden laat zich lezen als een uitgebreide grammatica-les. Maar het gaat wel iets verder dan de basisgrammatica die we op school geleerd hebben. De auteur gaat diep in op de werkelijke betekenis van de woorden en van de zinnen waarin ze gebruikt worden. Hij doet dit echter op heel speelse wijze. Die grammatica blijkt ook nodig om de taal in een historisch perspectief te laten zien. Door ook andere talen erbij te betrekken en zelfs de verzamelingen uit de wiskunde slaagt hij erin om verrassende conclusies te trekken. Zo springt de auteur bijvoorbeeld van het vreemde gebruik (vooral door voetballers) van de 2e persoon enkelvoud, via het raadsel van hulpwerkwoorden en de oorsprong van het woordje ‘men’ naar woorden die eigenlijk niet kunnen bestaan. En nog veel meer.

De hoofdstukken zijn kort – soms had het wel iets langer gemogen. Zeijlstra gaat de diepte in, maar het blijft van begin tot eind prettig leesbaar. Hij hanteert een lichtvoetige schrijfstijl, speels, ook met humor, waardoor het boek heel toegankelijk is. Maar in een paar gedeeltes slaat hij een beetje door met zijn lichtvoetige humor en anderzijds duizelde het mij een keer toen hij zichzelf verloor in lange, logische redeneringen.

De betekenis van woorden is een fascinerend boek voor mensen die geïnteresseerd zijn in taal; het zit bomvol leuke weetjes over hoe de taal in elkaar zit en waar dat allemaal vandaan komt. Ik verheug me al op de volgende twee deeltjes van deze serie.

Eén missertje in het e-book was het ontbreken van de laatste alinea van een hoofdstuk, maar dat is alleen de uitgever aan te rekenen.