Het goud van Salomon Pinto

Krijgen erfgenamen wat hun toebehoort?

Tomas Ross heeft al een omvangrijk oeuvre op zijn naam staan en steeds weet hij te intrigeren met de gekozen onderwerpen. Veel van zijn werk kun je factie noemen, een mengeling van feiten en fictie. Het goud van Salomon Pinto heeft hij geschreven naar aanleiding van het vrijgeven van de LiRo-archieven in 1998, documenten waarin de confiscatie van de bezittingen van gedeporteerde Joden was opgenomen.

Sara Pinto, een Australische vrouw neemt kennis van de naam Pinto die in deze documenten voorkomt en ze onderneemt een reis naar Nederland om haar verleden uit te zoeken. Haar vader was haar al voorgegaan in de jaren ‘60, maar kreeg een ongeluk waardoor de waarheid destijds niet boven tafel kwam. Ze heeft contact met Han Douma van Het RIOD, het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, die haar begeleidt tijdens haar zoektocht.

Het gedeelte over Sara Pinto wordt geschreven vanuit het ik-perspectief. Ook vanuit de andere personages wordt het verhaal verteld, maar dan vanuit de derde persoon enkelvoud. Dat maakt dat de geschiedenis vanuit meerdere oogpunten wordt belicht. Tevens komt de situatie Salomon Pinto, die in 1942 het gevaar voor zichzelf al voorvoelde, aan bod. Hij laat zijn zoontje wegbrengen naar niet-Joodse kennissen en zijn kapitaal van bijna 2 miljoen gulden probeert hij veilig te stellen door dat naar het neutrale Zwitserland af te voeren.

Het goud van Salomon Pinto vordert traag, Tomas Ross bouwt het verloop langzaam op. Er komen erg veel details voor die uiteindelijk allemaal hun functie hebben, maar die er wel voor zorgen dat je de aandacht bij het verhaal moet houden. De auteur belicht wel heel duidelijk een stukje geschiedenis dat lange tijd verborgen was en dat maakt het lezen extra interessant. Terwijl je een fictief verhaal voorgeschoteld krijgt, word je ongemerkt ingewijd in een stuk verleden dat lang verborgen is gebleven.

Het zeer gedetailleerde verhaal boeit vanaf het begin. Van de motieven van de verschillende personages krijgen we steeds een stukje meer te lezen. Een paar onverwachte wendingen leiden uiteindelijk naar een verrassende plot. Alle vragen zijn beantwoord, al is niet alles tot volle tevredenheid opgelost, zoals je de personages had gegund. Dit maakt het verhaal zeer realistisch en de karakters passen daar helemaal bij.

Tomas Ross had dit boek oorspronkelijk al in 1998 geschreven, maar deze editie is van oktober 2023. Het geeft duidelijk aan dat de behandelde problematiek nog steeds leeft en ook alle aandacht verdient, omdat deze periode nooit meer voor mag komen. Een periode waarin mensen buitengesloten en gediscrimineerd werden om welk geloof ze hadden en welke afkomst ze hadden.